Review company Earable Vietnam (Vietnam)

Sinh viên học kiểu ‘bón cây’, ra trường chê lương thấp
Nhiều sinh viên đi học với tâm thế chờ giảng viên truyền đạt kiến thức mà không chịu khó tự học, đến khi thất nghiệp, lương thấp lại đổ lỗi.

Thật chán nản khi ngồi xuống và đọc quyển giáo trình khi mà kiến thức trong đó những người hướng dẫn của tôi còn chẳng biết. Thực trạng này được núp bóng dưới những câu như “đại học chỉ rèn luyện tư duy, đại học chỉ đào tạo nền tảng…”.

Xét theo một góc độ nào đó, đại học được coi như một loại dịch vụ và với tư cách người tiêu dùng thì có lẽ người sử dụng dịch vụ như sinh viên chúng tôi được quyền đòi hỏi những thứ mới và có thể áp dụng trực tiếp vào cuộc sống.

Để xét theo nhiều góc độ hơn chúng ta sẽ đi mổ sẻ vấn đề của cả người tiêu dùng lẫn người cung cấp dịch vụ. Mạng xã hội đã hướng sinh viên đến quá nhiều quan điểm xấu như: “Người chơi nhiều sau này sẽ thành chủ, học trường đời hơn trường học”.

Rất ít sinh viên ngồi lại tư duy và tìm hiểu xem thật ra kiến thức trong giáo trình là thứ gì và nó đến từ đâu? Trong thời đại VUCA (biến động, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ) như hiện nay thì mọi thứ trong giáo trình có vòng đời áp dụng rất ngắn tầm 2 – 3 năm (trừ kiến thức nền tảng và vài công cụ đặc biệt) nhưng mà giáo trình chủ yếu biên soạn từ năm 2007, 2010 thì tự hỏi nó có còn thiết thực?

Đa số sinh viên còn chưa trang bị cho mình kỹ năng tìm tòi, kỹ năng đọc, phản biện mà chỉ chờ được “bón” bởi thầy cô giáo và đọc cái giáo trình cũ rích vậy mà họ ca thán suốt ngày về thất nghiệp, lương thấp… mà không hiểu vấn đề của họ cũng một phần do chính họ gây ra.

Sự lỗi thời đó làm dấy lên một câu hỏi trong cộng đồng sinh viên rằng liệu thứ mới luôn tốt hơn thứ cũ? Điều này có lẽ lại tùy vào chính hoàn cảnh của bản thân, doanh nghiệp, việc làm và nhiều thứ khác.

Ví dụ như KPI sinh trước có tốt hơn OKR sinh sau, các học thuyết marketing cũ còn áp dụng được sao phải sinh ra cái mới? Nhưng đặt câu hỏi khác đi thì sẽ có câu trả lời: Nếu cái cũ còn tác dụng thì ta cập nhật làm gì? Ta sẽ phí hoài một cơ hội cập nhập được kiến thức tốt hơn nữa.

Từ đó suy ra sinh viên phải luôn có tính tò mò, học hỏi liên tục và có nơi để tra cứu thông tin để có thể nổi bật trong nghề mà bạn đã chọn hoặc để khởi nghiệp chẳng hạn.

Nhiều người còn không thể ra trường vì không có bằng tiếng Anh, nghe tiếng Anh thì như vịt nghe sấm, nói tiếng Anh thì lắp bắp thì tôi tự hỏi làm cách nào các bạn có thể hội nhập được với thế giới, đọc những tài liệu của các chuyên gia hiện thời?

Bạn có thể có một tinh thần cầu tiến nhưng lại chả có “phương tiện ” để học thêm, đọc thêm thì nó mãi chỉ là tinh thần mà không có kết quả.

Tôi hiểu nhà trường có khó khăn khi xuất bản giáo trình mới vì quy định, đào tạo nhân lực và quy trình rườm rà, nhà trường đã có nhiều đội ngũ dịch giả làm việc ngày đêm để mang đến những cuốn sách hay của các chuyên gia hàng đầu nhưng thật sự thất vọng khi công tác truyền thông của của nhà trường còn rất kém hiệu quả .

Vào khuôn viên trường hỏi 10 bạn thì may ra chỉ một, hai bạn đọc sách chuyên ngành còn đâu chủ yếu là đọc sách giải trí là chính. Số liệu thống kê năm 2019 cho hay bình quân mỗi năm Việt Nam xuất bản khoảng 400 triệu bản sách. Điều đáng nói là trong số này có trên 300 triệu bản là sách giáo khoa, giáo trình phục vụ cho nhu cầu học tập, nghiên cứu, tham khảo kiến thức cho 2,2 triệu học sinh, sinh viên trên cả nước. Như vậy, chỉ còn khoảng 100 triệu bản sách chia trên 90 triệu dân. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi năm một người Việt đọc chừng một quyển sách.

Về giảng viên, đây là quan điểm hạn hẹp của tôi thôi nhưng tôi nghĩ nên cho thầy cô giáo tham gia nhiều vào hoạt dộng thực tiễn của doanh nghiệp, trải qua nhiều rồi mới đề bạt làm giáo viên chính chứ chỉ thiểu số giáo viên có doanh nghiệp riêng hoặc sự nghiệp thật sự nổi bật trong ngành. Đồng thời nâng cao khả năng ngoại ngữ cho các thầy cô ở tỉnh lẻ để có cơ hội tiếp thu giáo trình quốc tế.

Tôi không bao giờ nhảy việc chỉ vì đồng lương to
Lương cao hơn nhiều khi chỉ là ‘mồi câu’, họ chỉ cần bạn trong một thời điểm khó khăn về nhân sự.

Đi làm thuê cho người ta, không phải vì chức quèn, lương thấp mà bạn tỏ ra thụ động, ai sai gì làm nấy. Trước hết, hãy làm tốt công việc của mình theo yêu cầu của chủ. Sau khi quen việc, thạo việc thì nghiên cứu đề xuất cải tiến công việc của mình cho hiệu quả hơn.

Sẽ có đồng nghiệp hoặc không thích bạn, hoặc ganh tỵ với bạn, hoặc đơn giản là không muốn thay đổi thói quen làm việc của họ đưa ra ý kiến chống đối. Bạn không cần quan tâm đến họ, bạn chỉ việc giải thích cho sếp hiểu, thay đổi như thế thì công ty được lợi gì?

Sếp không đồng ý mà không đưa ra được lý do hợp lý nào thì sếp chính là loại người bảo thủ, bạn nên tìm chỗ làm mới và nhảy việc khi có điều kiện vì làm việc với loại sếp này rất khó có cơ hội thăng tiến. Ngược lại, nếu sếp phản biện bạn hợp lý đồng thời nêu ý kiến chỉnh sửa hoàn thiện đề xuất của bạ n thì sếp này rất đáng để làm việc chung.

Nếu bạn thành công với đề xuất của mình, bạn đã được sếp đưa vào “diện theo dõi đặc biệt” để so sánh với người khác khi có cơ hội đề bạt. Được đề bạt là thêm việc thì cũng phải tăng lương, bằng không cũng chẳng khác gì lợi dụng công sức của người khác để thủ lợi. Nếu bạn là người thụ động, không muốn đụng chạm ai thì dù bạn có làm việc cả đời ở một công ty, mới vào ở vị trí nào thì sắp về hưu cũng ở vị trí đó vì bạn không có gì nổi bật hơn ai. Bạn năng động, linh hoạt, tích cực đề xuất ý kiến cũng là điều kiện để bạn đá*h giá sếp chứ không phải chỉ thụ động chờ sếp đá*h giá mình. Những người như vậy luôn đúng với tục ngữ “ngựa chứng là ngựa hay”.

Những ông sếp bảo thủ luôn không thích loại nhân viên không “ngoan, hiền, dễ bảo” này. Những sếp có tham vọng lớn lại luôn cần những nhân viên này. Phát triển quy mô của doanh nghiệp – quy mô thị trường, nhân sự, tài chính, tổ chức, sản phẩm… – luôn là tham vọng của mọi sếp. Sếp nào không có tham vọng này thì doanh nghiệp ấy sớm muộn cũng lụn bại. Bạn sẽ muốn làm việc cho một doanh nghiệp “liên tục phát triển” hay muốn làm việc cho doanh nghiệp “bằng lòng với cái đã có”?

Vì tương lai của chính mình, bạn phải chọn ông chủ và ông chủ cũng phải chọn nhân viên. Bạn không quan tâm đá*h giá ông chủ và ông chủ không quan tâm đá*h giá nhân viên thì cái doanh nghiệp ấy sẽ không phát triển được cũng đồng nghĩa với lương không tăng được.

Với tôi, điều kiện, môi trường làm việc luôn đặt lên hàng đầu rồi mới đến lương. Không có điều kiện, môi trường làm việc nào tốt mà có ông chủ xấu cả, vì chính ông chủ là người tạo ra điều kiện, môi trường ấy. Và nếu bạn có năng lực, chẳng có lý do gì mà bạn không được thăng chức, không được tăng lương? Dĩ nhiên, với điều kiện, môi trường làm việc tốt thì bạn sẽ có nhiều đối thủ cạnh tranh hơn và ta phải chấp nhận điều đó. Cho dù là ông chủ cũng có đối thủ cạnh tranh – doanh nghiệp đối thủ – huống gì là nhân viên. Nơi nào có ít nhất hai người, nơi đó nhất định có cạnh tranh, không mặt này cũng mặt khác.

Không phải cứ nhân viên làm tốt là được tăng lương
Nếu cứ làm được một điều gì đó cho công ty lại đòi hỏi tăng lương thì văn hóa doanh nghiệp và công bằng với nhân viên khác còn đâu.

Tôi không biết bạn giỏi đến đâu, ngày xưa và hiện tại, bạn không nói rõ thời gian bạn đã làm được bao lâu tính đến ngày bạn “đòi” tăng lương nên khó nhận xét. Nhưng cứ hễ làm được một điều gì đó hay ho cho công ty là cứ phải bắt được tăng lương sao? Vậy thì văn hóa danh nghiệp, công bằng với các nhân viên khác còn đâu?

Bạn có chắc người khác không giỏi hơn bạn, có hiểu được khó khắn của việc họ đang làm khác với bạn? Đâu thể mọi thứ đem đi so sánh sòng phẳng được, lấy ưu và nỗ lực của bạn trong một mảng đem so với hạn chế của người khác trong mảng đó, liệu có công bằng? Chưa tính đến cơ hội của mỗi người là khác nhau.

Bạn đòi tăng lương không được mà xin nghỉ ngay và luôn cũng không nên. Công ty nuôi bạn giai đoạn đầu, mới vừa gặt hái thành quả chưa bao lâu, chắc gì giá trị và đóng góp của bạn tính đến lúc đó đã hoàn vốn cho công ty? Tuy nhiên, tôi vẫn có đồng ý với một số quan điểm rằng việc trọng dụng và công nhận thành quả, nhân tài còn chưa công bằng vì tôi cũng từng bị như thế.

Việc tăng lương cần có quá trình đủ để đá*h giá chứ không thể vì một thành quả nhất thời.

Tôi cũng là một người làm về công tác nhân sự đã 12 năm qua. Trải qua bốn tập đoàn trong top 50 công ty lớn nhất Việt Nam, tôi thấy thế này:

1. Việc bạn học được những kiến thức mới là điều rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên, nếu muốn được tăng lương, bạn phải biến kiến thức đó thành kết quả và cần có một khoảng thời gian để ghi nhận.

2. Thường với các tập đoàn lớn, việc tăng lương không thể thích là làm được và những cá nhân như bạn cũng không thiếu.

3. Đã là các ông chủ thì họ luôn biết cách dùng đồng tiền của mình thế nào cho hợp lý? Có thể việc bạn nghĩ là mình quan trọng nhưng ông chủ lại không nghĩ như vậy.

4. Nơi cần bạn xử lý việc gấp cói thể sẽ chấp nhận trả bạn mức lương khác xa thị trường nhưng thường là không bền.

Bạn trách công ty không đá*h giá đúng năng lực của nhân viên nên không tăng lương, như vậy có chủ quan quá không? Vậy với công ty hiện tại thì sao? Họ trả cho bạn mức lương đúng kỳ vọng, vậy có nghĩa là họ đã nhìn nhận đúng năng lực của bạn? Vấn đề là tại sao công ty cũ không nâng lương cho bạn? Sẽ có nhiều lý do. Tôi đoán là do mảng bạn làm thiên về quản lý nhân sự, mà mảng kiếm ra lợi nhuận cho công ty là mảng khác, ví dụ mảng kỹ thuật hoặc kinh doanh…

Trong trường hợp này công ty sẽ ít xét tăng lương cho bạn chỉ vì trong ngắn hạn bạn đã nỗ lực hoàn thành một chỉ tiêu nào đó (ví dụ học VBA ứng dụng trong excel). Nguyên tắc muốn hưởng lương cao thì phải thoả thuận ngay từ lúc ký hợp đồng. Còn khi đã vào công ty, muốn tăng lương bạn phải theo lộ trình. Trừ khi bạn thật sự xuất sắc và ảnh hưởng đến doanh thu của công ty thì người ta mới tăng lương đột biến. Việc nâng lương đột biến cho một nhân viên sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của nhân viên khác rất nhiều. Nên doanh nghiệp càng cân nhắc hạn chế tối đa việc này.

Vậy nên, khi người lao động và doanh nghiệp không thống nhất chuyện lương bổng thì chia tay thôi. Hãy thử thách ở một công ty khác, và bạn đã thành công. Câu chuyện sẽ chấm dứt ở đây và công bằng cho cả hai bên. Còn khi doanh nghiệp cũ chê nhân viên không trung thành hoặc nhân viên chê công ty cũ không nhìn nhận đúng năng lực của mình là chuyện không nên. Tóm lại, hãy vận hành theo cơ chế cung cầu. Anh cung vào đúng chỗ cầu thì anh thành công.

10.000 giờ học việc để đạt thu nhập tháng 30 triệu đồng

Tôi xin chia sẻ một ví dụ cụ thể của một gái sinh năm 1996 (năm nay 24 tuổi), gia cảnh hết sức bình thường, nhưng hiện mỗi tháng đã có thu nhập 30 triệu đồng và “tích lũy” được tài sản 300 triệu đồng. Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn có cơ hội nhìn lại mục tiêu và con đường đi trong tương lai.

Năm 2017, tôi tình cờ gặp Thảo (tên nhân vật đã được thay đổi) khi cho thuê một căn nhà của mình. Cô làm thuê cho một nhóm chuyên kinh doanh theo hình thức “thuê nhà rồi cho thuê lại”. Thời điểm đó, cô 21 tuổi, đang học năm cuối đại học, chuẩn bị ra trường. Thảo xác định làm việc này không chỉ để kiếm tiền, mà còn muốn đi theo các anh chị đi trước để phát triển sự nghiệp.

Quá trình rèn luyện 10.000 giờ

Quá trình làm việc, tôi rất ngạc nhiên khi biết một mình Thảo quản lý cùng lúc sáu căn nhà cho người chủ – khối lượng công việc gấp bốn lần nhân sự với quỹ lương 30 triệu đồng/ tháng như tôi. Hàng ngày, trong khi p hần lớn bạn bè cùng trang lứa xúng xính tụ tập trà sữa tám chuyện, cày game online, yêu đương… hay làm các công việc bán thời gian dưới máy lạnh mát mẻ…, Thảo phải chạy khắp thành phố từ Quận 3 sang Quận 10, Quận 7, Quận 8, Bình Thạnh để xử lý công việc ở các căn nhà. Điện thoại bạn đổ chuông liên tục từ sáng đến đêm khuya (ai làm nghề cho thuê nhà cũng hiểu, 2-3h sáng điện thoại reo cũng phải nghe, tiếp nhận ý kiến khách hàng và xử lý sự cố). Có thể, do bị ép ôm đồm quá nhiều, nên chất lượng hiệu quả công việc của cô mang lại chưa cao lắm, nhưng cũng tạm chấp nhận được với khối lượng kinh khủng như vậy.

Suốt hai năm, mỗi ngày Thảo đều đặn phải vừa làm vừa học hỏi các công việc như vậy từ 14 -16 tiếng, trong điều kiện luôn thiếu ngủ (đặc thù ngành ngày không có ngày nghỉ lễ, Tết). Nhờ vậy, chỉ trong một thời gian ngắn, cô đã tích lũy đủ 10.000 giờ rèn luyện (15 giờ/ ngày trong hai năm).

Lùi để tiến – chấp nhận thua một trận đấu để thắng cả cuộc chiến

Điều làm tôi kinh ngạc hơn cả là Thảo chỉ nhận mức lương 4,5 triệu đồng/ tháng. Đa số chúng ta đều không bao giờ chấp nhận mức lương này cho khối lượng công việc trên (chỉ bằng 15% so với quỹ lương 30 triệu đồng cho khối lượng công việc tương tự của tôi). Vậy tại sao Thảo lại chấp nhận làm một công việc cực khổ với mức lương rẻ mạt như vậy, phải chăng do cô khờ nên bị chủ bóc lột?

Khi tôi thắc mắc, câu trả lời của bạn làm tôi còn kinh ngạc hơn về tầm nhìn của một người cô gái U20. Thay vì nghĩ tiêu cực rằng người chủ đang bóc lột mình, Thảo nói: “Thật ra người chủ mới thiệt thòi vì đang phải chấp nhận rủi ro mất tiền trong kinh doanh, bỏ tiền ra làm cho em học việc. Tránh để mất tiền cũng là một cách kiếm tiền mà”.

Đối với sinh viên mới ra trường, để có thu nhập trung bình 7-8 triệu đồng/ tháng, các bạn phải trải qua 4-5 năm đi học. Vậy, để làm hiệu quả trong ngành cho thuê, kiếm được vài chục triệu mỗi tháng (như lời người ta hay đồn), cũng không thể chỉ nghe vài chia sẻ, vài buổi cà phê, hay vài buổi hô hào “tôi tin bạn, bạn sẽ làm được” trong các khóa học, là có thể làm được.

Với ngành thuê nhà – cho thuê lại, để đủ kiến thức và kinh nghiệm chiến đấu, cần làm thực tế vài căn trong ít nhất hai năm. Để làm 2-3 căn nhà, bạn sẽ phải bỏ vốn ra ít nhất 300 triệu đồng. Nếu bạn mới bắt đầu bước ra tập làm, khả năng thất bại và mất luôn 300 triệu đó khá cao, cộng với thời gian công sức bạn bỏ ra trong hai năm (khoảng 150 triệu đồng nữa) là bạn đã mất 450 triệu đồng (ngần bằng hai năm đi làm thuê với mức lương 6 triệu đồng/ tháng).

Thay vì tự ra làm riêng với khả năng cao mất 300-450 triệu đồng, Thảo đã chọn con đường “lùi để tiến – thua một trận đấu để thắng cả cuộc chiến” – chấp nhận đi làm thuê với mức lương rẻ mạt, tận dụng tiền của người khác để học hỏi cho mình. Với con đường này, Thảo xem như đã “tích lũy” được ít nhất 300 triệu đồng và đủ kiến thức, kinh nghiệm ra chiến trường chỉ trong hai năm làm thuê.

Hái quả

Sau khi đã “đủ lông đủ cánh”, tích lũy đủ kinh nghiệm xương máu, nhận thấy người chủ cũ vẫn không đủ tầm để “chứa” mình, năm 2019, Thảo đã tự tách ra làm riêng. Căn đầu tiên làm riêng, bạn xoay xở vay mượn thêm từ bạn bè, người thân được vài chục triệu đồng. Sau một năm, căn đầu tiên đi vào ổn định, trả xong nợ cũ và tích lũy được thêm vài chục triệu, bạn tiếp tục lấy căn này nuôi tiếp các căn thứ hai, thứ ba và hiện đang có được mức thu nhập ổn định 30 triệu đồng/ tháng. Tổng giá trị đầu tư của ba căn khoảng 300 triệu đồng, chính là tài sản bạn tích lũy được sau bốn năm đi làm. Và tôi tin chắc chắn trong 1-2 năm tới, tài sản của bạn sẽ tiếp tục nở thêm và thu nhập của bạn sẽ không dưới 100 triệu đồng/ tháng.

Đến đây, nếu bạn vẫn đang băn khoăn: “Do bạn ấy hên nên mới có thể vay mượn được vốn từ gia đình, bạn bè để làm căn đầu tiên; trong khi mình cũng đầy ắp ý tưởng nhưng làm gì cũng không ai ủng hộ cho mượn tiền”, thì hãy đọc kỹ lại quá trình rèn luyện và thành công của cô ấy để hiểu lý do.

Trường hợp như Thảo ở đây rất cá biệt, vì không phải ai cũng đủ trí tuệ, nỗ lực, kiên trì và may mắn chọn đúng con đường phù hợp từ sớm như thế. Nhưng chắc chắn một điều, bạn phải “xác định rõ mục tiêu từ đầu – hy sinh, đá*h đổi nhiều năm ăn chơi tuổi xuân, liên tục miệt mài rèn luyện con đường của mình”.

Để kết lại bài viết, tôi xin chia sẻ một quan điểm như sau: “Trong 8-10 năm đi làm, nếu bạn không thể trở thành trưởng nhóm hoặc quản lý tầm trung để có thu nhập trên 25 triệu đồng/ tháng, bạn có thể trách cha mẹ không cho mình trí óc đủ thông minh và nền tảng giáo dục tốt từ nhỏ; nhưng nếu bạn không thể trở thành một nhân viên giỏi để kiếm được thu nhập 15-18 triệu đồng/ tháng, thì đó là lỗi của bạn”.

Sinh viên đốt thời gian đại học cho việc làm thêm kiếm tiền thì ra trường có gì để tự tin mặc cả, trả giá lương thưởng với giới chủ?

Tôi thấy nó thẳng, thật, và trần trụi như thực tế vốn có và điều này chắc chắn sẽ vẫn còn tiếp tục như vậy. Vì, phụ huynh đa phần chỉ muốn con mình là số một, cứ ngỡ cho các con vào được đại học là sau này ra trường sẽ “ngồi mát ăn bát vàng”, sẽ “ăn trên ngồi trốc”. Phụ huynh, thậm chí cả học sinh, sinh viên, chưa bao giờ nghĩ rằng, ngoài kiến thức trên giảng đường do thầy cô giáo truyền đạt, các em còn phải được vào phòng thí nghiệm, thư viện, hoạt động ngoại khóa để bổ trợ… Những thứ đó là rèn luyện kỹ năng mềm.

Tất cả những điều đó sẽ làm nên một lao động chất lượng cao, đủ khả năng và tâm thế tìm kiếm công việc đàng hoàng, có khả năng mặc cả, trả giá sức lao động với giới chủ. Còn không thì chắc chắn sinh viên ra trường sẽ phải chấp nhận đồng tiền công “dưới giá thành”. Tôi tính trung bình chi phí một tháng ăn học của một sinh viên là trung bình 10 triệu đồng. Vậy, ra trường, nhận tiền lương 12 triệu đồng có đáng? Học làm gì phí công sức của cha mẹ? Với tôi, học là phải mang lại giá trị lao động gia tăng vượt trội. Chính vì hiểu được như vậy nên con tôi phải học tử tế.

Người lao động làm ra lợi nhuận cho giới chủ. Một đồng sức lao động bỏ ra phải tạo lợi nhuận gấp ba lần trở lên cho chủ. Vậy, tiền lương, tiền công của lao động có chất lượng phải tái sản xuất sức lao động, ít nhất là nuôi được vợ con và có tích lũy. Cho nên, lương nghìn đôla quy đổi với một sinh viên mới ra trường không phải vấn đề, bởi họ có quyền “mặc cả”. Nếu không thỏa mãn được nhu cầu của người làm thuê thì họ “nhảy việc”.

Thế nên, mấu chốt ở đây là phải làm sao để tiền lương tiệm cận được với giá trị của sức lao động bỏ ra. Muốn vậy, gia đình và bản thân các sinh viên phải hiểu được giá trị thực sự của việc học. Từ đó, các em có thể chuẩn bị tốt tâm thế, để khi ra trường có thể tự tin tìm kiếm việc làm lương cao.

Nhìn vào các yếu tố cấu thành nên giá trị một sản phẩm. Gồm sức lao động, vật tư tiêu hao, điện, nước, chi phí quản lý… Dễ dàng thấy, chi phí nguyên, nhiên vật liệu gần như không đổi. Chỉ có tiền lương là biến đổi (thực chất gọi đúng tên là tiền công). Do đó, giới chủ sẽ “dìm” đơn giá tiền lương xuống, để hòng tăng lợi nhuận. Vậy, người lao động cần tự mình trang bị tốt kiến thức chuyên ngành để mà “đấu giá” thành công về tiền lương.

Vợ tôi một ngày bán hàng vặt vãnh, cũng lời 400-500 nghìn đồng. Vậy thử hỏi, con tôi học đại học, ra đi làm chỉ nhận lương 12 triệu tháng có đáng? Chi bằng ở nhà phụ bán cho mẹ từ nhỏ, mưa không đến mặt, nắng không đến đầu, lại không mất tiền ăn học, có phải khỏe hơn không?

Chúng ta phải thừa nhận được một thực tế, rất nhiều sinh viên khi nhập học năm thứ nhất đã phải quay cuồng trong cuộc sống mưu sinh, để nuôi thân, nộp học phí. Thậm chí, có em còn phải gửi chút xíu tài chính về quê giúp đỡ bố, mẹ… Họ bù đầu trong các quán cà phê, quán nhậu, nhà hàng, vũ trường… , chấp nhận bỏ giờ học liên tục. Như thế, thời gian đâu mà vào thư viện, phòng thí nghiệm, chơi thể thao, thể dục, văn hóa, văn nghệ, đi tình nguyện, du lịch? Làm gì có chuyện đi thực tế, thực tập chuyên ngành? Cứ như vậy, sau bốn năm đại học, thử hỏi sinh viên có gì để tự tin mặc cả, trả giá lương thưởng với giới chủ?

Con tôi hiện là Trưởng phòng đầu tư chiến lược của một công ty tài chính nước ngoài. Đã đi làm được tám năm, và có sáu lần nhảy việc. Để con có được thành công đó, tôi đã xác định ngay từ đầu rằng hai điều kiện cần và đủ để sinh viên ra trường trở thành một lao động chất lượng cao, đó là bản thân con phải giỏi thực chất (kiến thức) và có một hậu phương vững vàng (tiền của cha mẹ).

Lương có thể là con đường ngắn nhất để thuyết phục người lao động làm việc, nhưng phúc lợi mới giữ chân họ gắn bó lâu dài cùng công ty.

Rất nhiều bạn trẻ đi tìm việc làm luôn phân vân rằng nên chọn công ty trả lương cao hay chọn nơi có chế độ phúc lợi tốt hơn? Nếu phải lựa chọn giữa một công ty trả lương cao hơn nhưng chế độ phúc lợi bình thường và một công ty có mức lương thấp hơn nhưng chế độ phúc lợi cao, tôi sẽ chọn công ty có chế độ phúc lợi tốt hơn. Vì các lý do sau đây:

Thứ nhất, trong thực tế có những công ty chỉ trả lương ở mức trung bình, song đãi ngộ lại vô cùng lý tưởng. Các dịp lễ 8/3, 20/10, Tết dương lịch, Tết âm lịch, ngày truyền thống của ngành… họ đều thưởng cao, thưởng hiệu suất công việc nhiều, chính sách hỗ trợ chi phí để mua nhà, mua xe tốt, linh động về thời gian nghỉ trong năm. Người lao động còn có cơ hội được huấn luyện kỹ năng hoặc học tập nâng cao trình độ chuyên môn. Ngoài ra, các công ty này còn có chính sách chăm sóc sức khỏe cho nhân viên , mua bảo hiểm sức khỏe cho nhân viên và người thân của họ, có quà chúc Tết, hỗ trợ ăn trưa tại văn phòng, cho nhân viên đi nghỉ mát…

Tất nhiên, phúc lợi không thể hiện bằng số tiền mặt vào túi của nhân viên nhiều như tiền lương hàng tháng. Song, nó có thể góp phần giảm rủi ro sức khỏe hay cải thiện đời sống tinh thần của người lao động. Lương có thể là con đường ngắn nhất, nhanh nhất để thuyết phục người lao động đến làm việc. Nhưng, phúc lợi mới là con đường dài, giữ chân nhân viên gắn bó lâu dài cùng công ty.

Thứ hai, lương cao chứng minh năng lực và sự nhìn nhận của công ty đối với người lao động. Nhưng để xác định tiềm năng gắn bó lâu dài với một công ty, chính sách phúc lợi mới là thứ cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Đây được đá*h giá như một trong những cơ sở tối quan trọng giúp ứng viên đo lường sức hấp dẫn của doanh nghiệp và ra quyết định trước lời đề nghị của nhà tuyển dụng.

Thứ ba, phúc lợi cũng là yếu tố không thể thiếu khi bạn được đề bạt thăng chức, thuyên chuyển vị trí công tác, hoặc nhảy việc. Hãy quan tâm thật kỹ đến những khoản phúc lợi mà công ty hứa hẹn dành cho bạn xem có xứng đáng hay không? Thực tế đã chứng minh, đôi khi mức lương của bạn có thể không tăng nhiều trong quá trình chuyển việc hoặc chưa phải là con số mong đợi khi thăng chức, nhưng lại được bù đắp bằng chế độ phúc lợi tốt thì có thể mang đến nhiều lợi ích hơn bạn nghĩ.

Thứ tư, đôi khi mức lương của bạn có thể chưa phải là con số mà bạn mong muốn nhận được hàng tháng, nhưng bù lại bằng một chế độ phúc lợi tốt thì bạn luôn cảm thấy hài lòng, có ý chí phấn đấu trong công việc và muốn gắn bó lâu dài với công ty.

Thứ năm, các chính sách phúc lợi mang đến cho người lao động cảm giác yên tâm và thoải mái làm việc, giúp tăng năng suất, hiệu suất, hiệu quả công việc cũng như mức độ hài lòng qua việc đảm bảo cho họ và gia đình họ được bảo vệ và hỗ trợ khi cần thiết.

Thứ sáu, người lao động sẽ cảm thấy tự hào về công ty và muốn gắn bó lâu dài với công ty nếu cảm thấy hài lòng về mức bảo hiểm đã đạt được.

Thứ bảy, người lao động có bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm tàn tật sẽ được bảo đảm thêm về thu nhập trong trường hợp bị bệnh nặng hoặc tàn tật.

Thứ tám, phúc lợi góp phần thu hút và bảo đảm người lao động yên tâm làm việc, xây dựng văn hóa doanh nghiệp, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Người lãnh đạo, quản lý có tầm sẽ nhận thức rõ điều này để quan tâm chăm lo cho sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp.

Tất nhiên, nếu người lao động có thể tìm được một công ty vừa trả mức lương cao vừa có chế độ phúc lợi tốt sẽ là điều tuyệt vời nhất. Nhưng có lẽ số công ty như vậy không nhiều, đa phần người lao động sẽ phải đứng giữa sự lựa chọn được cái này thì mất cái kia. Mỗi người sẽ có một suy nghĩ khác nhau, một nhu cầu khác nhau, dẫn đến lựa chọn sẽ khác nhau. Dù lựa chọn thế nào thì bạn cũng nên lựa chọn phương án phù hợp nhất với mong muốn, nguyện vọng và hoàn cảnh của bản thân. Chỉ có như vậy, bạn mới cảm thấy hài lòng, vui vẻ, tự hào, hạnh phúc khi đến công ty làm việc để có thể gắn bó lâu dài với tổ chức.

Quy trình phỏng vấn cho thấy cách làm việc củ chuối